Een 3D Omgevingsplan leidt ons naar duurzame

Diverse gemeenten zijn gestart met pilots om kennis en ervaring op te doen met een omgevingsplan. Die pilots zijn vooral gericht op het integreren en harmoniseren van bestemmingsplanvoorschriften en het afstemmen van bestaande verordeningen. Eén ding wordt daarbij over het hoofd gezien: het stellen van regels voor het gebruik van de ondergrond. De regel ‘wie het eerst komt, het eerst maalt’ is niet langer houdbaar.

De ondergrond biedt veel kansen voor de transitie naar een duurzame stad. Het gemeentelijk omgevingsplan is hét instrument dat hierin kan voorzien. Denk bijvoorbeeld aan het ondergronds gebruik van parkeervoorzieningen, fietsenstallingen, riolering en andere voorzieningen om wateroverlast op straat te voorkomen. Maar natuurlijk ook aan het veiligstellen van een duurzame energievoorziening.

Niet alleen eisen stellen aan energieprestatie van gebouwen, ook investeren!

Van de totale CO2 uitstoot is de gebouwde omgeving voor ongeveer een derde verantwoordelijk. In het omgevingsplan worden strengere eisen gesteld aan de energieprestatie van woningen en kantoren. Het is de vraag of dit echt zal helpen om een energiezuinige woningvoorraad dichterbij te brengen. De grootste winst valt namelijk te behalen in energiebesparing in bestaande woningen. Om dit te bereiken zullen woningcorporaties en private eigenaren bereid moeten zijn om te investeren.
Het is wel de vraag of de gemeente dit kan en wil faciliteren?

Energieneutrale woningen in 2040: gemeenten zijn ook aangewezen op de ondergrond

Om die ambitie waar te maken zijn gemeenten aangewezen op warmte- en koudeopslag, geothermie en stadsverwarming, want het gas gaat uiteindelijk verdwijnen. Diverse onderzoeken wijzen echter uit dat de ondergrond niet overal geschikt is voor een duurzame warmtevoorziening. Gelukkig is het elektrisch verwarmen van woningen ook een optie, mits er lokaal voldoende duurzame elektriciteit wordt opgewekt. Daarvoor is wel een versterking nodig van het elektriciteitsnetwerk om overbelasting te voorkomen. Smart grids komen daarbij van pas. Een lokaal elektriciteitsnet dat gebruik maakt van big data om de lokale vraag en het aanbod van duurzame elektriciteit in balans brengen.

Een 3D omgevingsplan is straks inclusief de ondergrond

Een goed omgevingsplan dient met al deze aspecten rekening te houden. Kennis van de ondergrond moet gekoppeld worden aan bovengrondse ontwikkeling van functies.
Daarmee neemt het belang van 3D digitale omgevingsplannen toe. Voor reguliere bestemmingsplannen zijn al experimenten gedaan met 3D visualisaties, maar die hebben voornamelijk betrekking op de bovengrond. De digitale standaard voor ruimtelijke plannen zal straks ook geschikt moeten zijn voor toepassingen voor de ondergrond. Dan zijn pas integrale afwegingen mogelijk tussen bovengrondse en ondergrondse ruimtelijke ontwikkelingen. Een 3D omgevingsplan is daarmee een cruciaal instrument voor gemeenten om regisseur te zijn van hun duurzame toekomst.

Peter van de Laak
www.jsconsultancy.nl
Mei 2016