Energieakkoord struikelt over verkokerde ministeries
Het Energieakkoord ligt onder vuur. De resultaten blijven achter bij de ambitie. Windenergie op land stuit op veel weerstand. Duurzame energieopwekking (zonnepanelen) in de gebouwde omgeving komt maar moeizaam van de grond door ingewikkelde voorwaarden voor salderen. Voorts beperkt het Woonakkoord het investerend vermogen van woningcorporaties. De Rijksdepartementen zijn teveel bezig met hun eigen agenda. Waar blijft de Duurzame Energiecommissaris die de regie gaat nemen, zoals bij de aanpak van de waterveiligheid?
Het Energieakkoord is niet opgezet als een integraal samenhangend programma, maar de uitvoering geschiedt langs verschillende sectorale domeinen. Er zijn teveel verschillende regelingen. Om echt stappen te zetten richting energieneutraal komt het aan op slimme creatieve combinaties van energiesystemen.
De doelstellingen van het Energieakkoord concurreren met andere doelstellingen van de overheid. De Rijksbegroting moet op orde. Het ministerie van Financiën gaat uit van een opbrengst van de energiebelasting van jaarlijks 5 miljard. Een te enthousiast gebruik van de salderingsregeling door woningeigenaren brengt die doelstelling in gevaar.
Ingewikkelde voorwaarden belemmeren creatieve oplossingen
Voor huiseigenaren is het lonend om te investeren in zonnepanelen, mits er de mogelijkheid is om de geleverde elektriciteit aan het net te salderen met de energiebelasting. Provincies hebben revolverende fondsen beschikbaar gesteld, waardoor huiseigenaren een gunstige duurzaamheidslening kunnen sluiten. Alleen is de salderingsregeling niet gegarandeerd voor de gehele afschrijvingsperiode. Daarmee creëert de rijksoverheid onzekerheid bij huiseigenaren om te investeren. Bij VVE’s is het lastig om collectief tot een besluit te komen. VVE’s kunnen als alternatief hun dak verhuren aan een derde partij, een ESCO, die zonnepanelen gaat plaatsen en beheren. Maar dan is de salderingsregeling niet toepassing, want een ESCO wordt aangemerkt als een producent van duurzame energie.
Energieneutraal is geen realistische ambitie
De gemeente Deventer heeft uitgerekend wat de doelstelling energieneutraal concreet betekent. Dan zijn er 5.000 voetbalvelden aan zonnepanelen nodig en ruimte voor 146 windturbines. Een groot deel van het buitengebied moet dan worden gebruikt voor de opwekking van duurzame energie. Dat is niet wat de gemeente wil. Zonder innovatie en een creatieve aanpak is maximaal 30% van de doelstelling energieneutraal haalbaar. Overigens komt 80% van het totale energieverbruik in Deventer voor rekening van enkele bedrijven. Die produceren grote hoeveelheden restwarmte. Restwarmte die niet door andere nabije bedrijven kan worden benut.
Op lokaal niveau zou er meer aandacht kunnen zijn voor het op elkaar afstemmen van verschillende energiesystemen (systeemintegratie), een aanpak die kan variëren per wijk/stadsdeel. Laat lokale partijen gezamenlijk hun plan maken om energieneutraliteit te organiseren en honoreer goede plannen. Dat zou getuigen van ‘good governance’.
Peter van de Laak
www.binnenlandsbestuur.nl
November 2016
