Energietransitie en Omgevingswet

De meeste gemeenten hebben een omgevingsvisie in voorbereiding of zelfs al vastgesteld. De Regionale Energiestrategie (RES 1.0) is volgend, hetzelfde geldt voor de warmtevisies die eind 2021 moeten zijn vastgesteld. De zoekgebieden voor opwekking van hernieuwbare elektriciteit in de RES 1.0 worden pas in een volgende fase, na vaststelling van de RES 2.0 (2023), toegevoegd aan de omgevingsvisies. De huidige omgevingsvisies bevatten alleen de hoofdlijnen van het beleid voor opwekking van hernieuwbare elektriciteit en duurzame warmte.

Het Omgevingsplan is straks het juridisch bindende kader voor de fysieke leefomgeving. Bij inwerkingtreding van de Omgevingswet (per 1-7-2022) zijn alle bestemmingsplannen en beheerverordeningen onderdeel van het omgevingsplan, evenals een groot aantal rijksregels over milieubelastende activiteiten (bruidsschat). De gemeente dient daarbij de instructieregels van rijk en provincie in acht te nemen. Het gaat o.a. om regels voor geluid en slagschaduw van windturbines, zonnevelden in weidevogelgebieden en in het Nationaal Natuurnetwerk.

Voor de uitvoering van projecten voor opwekking van hernieuwbare elektriciteit en duurzame warmte is de beschikbaarheid van een duurzame energie-infrastructuur een harde voorwaarde. In veel gebieden is de capaciteit van het elektriciteitsnetwerk onvoldoende en zijn investeringen nodig in een verzwaring van het elektriciteitsnet. Daarbij is ook van belang om de kansen en mogelijkheden mee te nemen voor opslag van elektriciteit en smart grids. Het instrument Programma kan hieraan een belangrijke bijdrage leveren.

Het programma bestaat uit een geheel van samenhangende projecten en activiteiten met het oog op het bereiken van bepaalde doelen. Bij een duurzame energie-infrastructuur kan worden gedacht aan het benutten van de gasinfrastructuur voor transport van waterstof, aanleg van warmtenetten, laadpalen en oplaadstations, het ondergronds brengen van hoogspanningskabels. Door te sturen op samenhang tussen die projecten is het mogelijk om een betrouwbaar, betaalbaar en efficiënte energie-infrastructuur te bouwen. Het beschikbare budget is medebepalend voor het realiseren van de doelen voor CO2-reductie en opwekking van duurzame elektriciteit en warmte.

Het omgevingsplan is straks het toetsingskader voor omgevingsvergunningen voor milieubelastende activiteiten binnen en buiten inrichtingen. Een zonneveld en kleine windturbines bij een boerenerf zijn voorbeelden van activiteiten waarvoor een omgevingsvergunning moet worden aangevraagd. De initiatiefnemer heeft de verantwoordelijkheid voor het organiseren van participatie en moet beschrijven hoe het participatieproces heeft plaatsgevonden en wat de resultaten zijn.

Peter van de Laak
4 juni 2021