Regeerakkoord stelt ons voor raadselen

In het Regeerakkoord valt het niet meteen op, maar het ministerie van Milieu is opgeheven! Menig Nederlander zal hierover zijn schouders ophalen. Immers voorgaande kabinetten hebben vanaf 2001 aan het milieu niet veel aandacht meer besteed. Mogen we nu concluderen dat Nederland schoon is en de klus geklaard? Integendeel, de natuur holt achteruit, klimaatdoelen worden niet gehaald en gevaarlijke stoffen worden in het milieu geloosd.

Het kroonjuweel van I&M – de Omgevingswet – is verhuisd naar Binnenlandse Zaken. Het komt nu aan op cultuurverandering binnen het huis van Thorbecke. Me dunkt een hele opgave voor het ministerie van BZK met klimaat op EZ, natuur bij Landbouw en circulaire economie bij Infrastructuur en Waterstaat. Is dit een bewuste strategie om de schotten tussen de ministeries te slechten?

Landbouw heeft nu zijn eigen ministerie. Hoera voor de boeren, maar hebben ze het ook verdiend? Het voortdurende geknoei met mest en bestrijdingsmiddelen houdt maar niet op. We hebben nu na 25 jaar eindelijk een samenhangende ecologische hoofdstructuur, maar wel één met minder planten en dieren. De landbouw heeft zich in een lock-in gemanoeuvreerd. Ook het tijdelijk parkeren van dit departement bij EZ en innovatie heeft niet mogen baten.

Economische Zaken gaat nu eindelijk werk maken van de energietransitie. Ze pakken het groots aan met windparken op zee. Maar toch, energie en klimaat is als landbouw met natuur. De een zit de ander in de weg. EZ neemt vooralsnog geen stappen om de kolencentrales uit te faseren. Vooral ook niet teveel duurzame energieopwekking door burgerinitiatieven, want dat drukt de elektriciteitsprijs. Met tegengestelde belangen binnen één ministerie zijn de ‘checks and balances’ zoek.

Vreemd is ook de keuze van EZ om geen ambitie te hebben voor circulaire economie. Juist de circulaire economie biedt kansen voor innovatie en het topsectorenbeleid! Circulaire economie is meer dan hergebruik van grondstoffen en schone materialen. Het gaat ook om energiebesparing en duurzame energieopwekking door de industrie. Iets wat toch duidelijk een opdracht is van EZ en de topsector Energie lijkt mij.

Dan is er nog de luchtvaart waar de laatste tijd veel om te doen is. In het Regeerakkoord is een nieuwe luchtvaartnota aangekondigd. Dat wordt spannend, want hoe gaat het kabinet de luchtvaartexplosie beteugelen, zodat de klimaatdoelen worden gehaald?

Peter van de Laak, 4-12-2017